Megan Janetsky của hãng tin Associated Press, ngày 8 tháng 12, 2025, tường trình rằng: Trong hai mùa Giáng sinh vừa qua, nhà hàng gia đình của John Juka trông cũng giống như bất cứ doanh nghiệp nào ở Bê-lem: Đóng cửa và vắng vẻ đến rợn người.

Nhưng vào tối thứ Bảy, nhà hàng lại nhộn nhịp với các gia đình và được thắp sáng bằng những chuỗi đèn đỏ, một sự thay đổi đầy hy vọng ở thành phố Palestine vốn đang chao đảo kể từ khi chiến tranh nổ ra ở Gaza.

Lễ Giáng sinh đang dần trở lại nơi Chúa Giêsu ra đời truyền thống ở Bờ Tây do Israel chiếm đóng.

Trong khi lệnh ngừng bắn vẫn còn mong manh ở Gaza, người Palestine hy vọng lễ hội này là một bước tiến tới một tương lai hòa bình hơn ở một khu vực đang bị rung chuyển bởi thảm kịch.

“Mọi thứ không giống như trước chiến tranh”, Juka, 30 tuổi, nói. “Nhưng cuộc sống dường như đang trở lại.”

Thành phố Hồi giáo thịnh vượng nhờ Du lịch Giáng sinh và những người hành hương tôn giáo từ lâu đã là động lực kinh tế chính của Bê-lem. Theo chính quyền địa phương, khoảng 80% cư dân của thành phố Hồi giáo này sống nhờ vào du lịch.

Những khoản thu nhập này lan tỏa đến các cộng đồng trên khắp Bờ Tây, một vùng lãnh thổ từ lâu đã bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn kinh tế.

“Khi chúng tôi có 10,000 du khách và người hành hương ngủ tại Bê-lem, điều đó có nghĩa là người bán thịt đang làm việc, siêu thị đang hoạt động và tất cả mọi người đều đang làm việc”, Thị trưởng Bê-lem Maher Nicola Canawati cho biết. “Đó là một hiệu ứng lan tỏa.”

Đường dây kinh tế đó đã biến mất khi chiến tranh nổ ra ở Gaza sau cuộc tấn công do Hamas dẫn đầu vào ngày 7 tháng 10 năm 2023 vào miền Nam Israel. Chính quyền Bê-lem đã hủy bỏ các lễ kỷ niệm Giáng sinh lớn trong cuộc tấn công trả đũa của Israel vào Gaza, nơi Bộ Y tế báo cáo có hơn 70,000 người Palestine thiệt mạng.

Đồng thời, quân đội Israel đã mở rộng hoạt động ở Bờ Tây, bao gồm cả các cộng đồng gần Bê-lem.

Thị trưởng cho biết tỷ lệ thất nghiệp trong thành phố đã tăng vọt từ 14% lên 65%. Nghèo đói tăng vọt, và khoảng 4,000 người đã rời đi để tìm kiếm việc làm.

Một báo cáo của Liên Hợp Quốc tháng trước cho biết Bờ Tây đang trải qua cuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng nhất từ trước đến nay, với lý do là các hoạt động quân sự đang diễn ra của Israel.

Giờ đây, người dân Bê-lem đang tìm kiếm sự trở lại.

“Quyết định của chúng tôi là khơi dậy tinh thần Giáng sinh và thắp sáng hy vọng”, thị trưởng nói. “Tôi nghĩ điều này gửi đi một thông điệp tuyệt vời đến toàn thế giới rằng người Palestine chúng tôi yêu cuộc sống và chúng tôi đang háo hức mong đợi một giải pháp hòa bình.”

Một số du khách quay trở lại

Hôm thứ Bảy, đám đông với cảnh sát vũ trang hạng nặng xếp hàng dài đã reo hò sau lời cầu nguyện hòa bình, và những người cha bế con trên vai khi một cây thông Noel cao chót vót thắp sáng Quảng trường Manger, gần địa điểm mà các Ki-tô hữu tin rằng Chúa Giêsu đã chào đời.

Đối với những gia đình như gia đình Juka, những người đã phải vật lộn để duy trì hoạt động kinh doanh trong chiến tranh, cảnh tượng đám đông như một hơi thở dài sau nhiều năm bất ổn.

Gia đình đã mở nhà hàng phục vụ các món ăn truyền thống của Palestine vào năm 1979. Khi nhiều doanh nghiệp ở Bê-lem sụp đổ trong cuộc chiến gần đây nhất, gia đình tự hỏi họ có thể trụ vững được bao lâu.

Vào tháng 8, khi các cuộc đàm phán ngừng bắn bắt đầu có tiến triển, Juka cho biết anh bắt đầu thấy du khách đi lại trên đường phố, và gia đình anh quyết định mở cửa trở lại. “Cuối cùng du khách cũng cảm thấy an toàn khi quay trở lại,” anh nói. “Chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi có thể thấy hòa bình trong tương lai.”

Vào tháng 11, lượng khách du lịch đến thành phố đã đạt mức cao nhất kể từ khi chiến tranh bắt đầu, Canawati cho biết, và lượng đặt phòng cho thấy công suất phòng của các khách sạn sẽ đạt khoảng 70% trong dịp Giáng sinh.

Tuy nhiên, rất ít trong số hàng trăm người tụ tập tại quảng trường Bê-lem là khách du lịch nước ngoài, và người dân địa phương cho biết quy mô lễ hội không còn được như trước.

Căng thẳng ở Bờ Tây

Một cư dân khác ở Bờ Tây, Issa Montas, 29 tuổi, cho biết căng thẳng trong khu vực đã phủ bóng đen lên lễ hội.

Mặc dù Bê-lem từ lâu đã là một thiên đường tôn giáo tương đối yên bình, nhưng bạo lực và các cuộc đột kích quân sự vẫn thường xuyên xảy ra gần đó. Quân đội Israel cho biết họ đang trấn áp các chiến binh ở Bờ Tây và đáp trả các hành vi gây hấn.

Hôm thứ Bảy, quân đội Israel cho biết lực lượng của họ đã bắn chết hai người đàn ông Palestine mà họ cho là đã cố gắng dùng xe đâm vào binh lính tại một trạm kiểm soát an ninh ở Hebron, phía nam Bê-lem. Cơ quan y tế Palestine đã xác nhận ít nhất một người trong số họ đã tử vong.

Các trạm kiểm soát quân sự đã biến việc đi lại đôi khi thành những nỗ lực kéo dài cả ngày. Montas, kiếm sống bằng nghề sơn nhà ở Giêrusalem, cho biết anh đã phải đi sáu tiếng đồng hồ từ nhà mình ở Ramallah, cách đó chưa đầy 32 km, chỉ để đến Bê-lem.

Cùng lúc đó, những cuộc tấn công người Palestine ở Bờ Tây của người định cư Israel đã đạt mức cao nhất kể từ khi Văn phòng Nhân đạo Liên Hợp Quốc bắt đầu thu thập dữ kiện vào năm 2006, đạt đỉnh điểm trong những tháng gần đây.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người có chính phủ do những người cực hữu ủng hộ phong trào định cư chi phối, đã nói rằng những kẻ gây án là "một nhóm nhỏ những kẻ cực đoan".

Montas nói với vẻ thất vọng. "Tôi thấy rất nhiều bạo lực, nhưng không ai có thể ngăn chặn chúng, ngay cả quân đội hay cảnh sát Israel cũng không thể kiểm soát chúng. Họ cho phép chúng làm điều này", ông nói về những người định cư. "Tôi cảm thấy như thể bất cứ điều gì tôi nói đều vô ích vì không ai quan tâm."

Tuy nhiên, ngay cả ông cũng bày tỏ hy vọng thận trọng vào thứ Bảy khi trẻ em chạy qua những nhóm người bán hàng rong và âm nhạc Giáng sinh pha trộn với tiếng Ả Rập vang lên trong đám đông.

"Việc cử hành này không chỉ dành cho chúng tôi. Nó dành cho tất cả mọi người. Ki-tô giáo, Do Thái giáo, Hồi giáo", Montas nói. "Lễ Giáng sinh này là dành cho tất cả mọi người."